Εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση
κάτω άκρων
Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι μια σοβαρή νόσος και είναι συχνά επώδυνη και δυνητικά απειλητική για τη ζωή, καθώς στην οξεία της φάση μπορεί να προκαλέσει πνευμονική εμβολή.
Τι είναι η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση των κάτω άκρων;
Οι εν τω βάθει φλέβες είναι μεγάλες φλέβες που βρίσκονται βαθιά μέσα στο σώμα δίπλα στα οστά μας και ανάμεσα στους μύες.
Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι μια διαταραχή απότομης απόφραξης της εν τω βάθει φλέβας που προκαλείται από ανώμαλη πήξη του αίματος κι η οποία συνήθως εμφανίζεται στα κάτω άκρα.
Η νόσος εμφανίζεται συχνά σε ασθενείς με ακινητοποίηση άκρων (όπως μετά από μείζονα ορθοπεδική χειρουργική επέμβαση), σοβαρό τραύμα, όγκο, κώμα ή σε μακροχρόνια κλινήρεις ασθενείς.
Αν και μετά τη θρόμβωση μεγάλων φλεβών του κάτω άκρου, ο οργανισμός προσπαθεί να ανοίξει ξανά τις φλέβες με μια διαδικασία που ονομάζεται επανασηραγγοποίηση, η λειτουργία της βαλβίδων έχει ήδη καταστραφεί και οι ασθενείς εμφανίζουν οίδημα των κάτω άκρων, έλκη και εκτεταμένους κιρσούς. Η κατάσταση αυτή που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών ονομάζεται μεταθρομβωτικό σύνδρομο.
Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος μιας εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης είναι η μετανάστευση του θρόμβου στους πνεύμονες και η πρόκληση πνευμονική εμβολής. Η πνευμονική εμβολή είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση υγείας, η οποία μπορεί να προκαλέσει ακόμα και αιφνίδιο θάνατο.
Ποια είναι τα αίτια;
Μερικές φορές δεν υπάρχει προφανής αιτία πίσω από την πρόκληση εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης, αλλά συνήθως η νόσος οφείλεται σε έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες:
- Μακροχρόνια ακινησία
- Οτιδήποτε πυροδοτεί τη διαδικασία πήξης του αίματος (π.χ. καρκινικοί όγκοι κ.α.)
- Βλάβη στις φλέβες (π.χ. στα πλαίσια εισαγωγής, μόλυνσης ή παρατεταμένης παραμονής φλεβοκαθετήρα, εξωτερικού τραυματισμού της φλέβας, εξωτερικής συμπίεσης του αγγείου κτλ)
- Προηγούμενη χειρουργική επέμβαση, που επιτάσσει ακινησία και μεγάλη περίοδο ανάρρωσης
- Μεγάλης διάρκειας ταξίδι με αεροπλάνο ή αυτοκίνητο
- Κύηση και η περίοδος μετά την εγκυμοσύνη
- Λήψη θεραπειών που περιέχουν ορμόνες, όπως χάπια αντισύλληψης και θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (συχνότερα σε συνδυασμό με κάπνισμα)
- Ελλιπής ενυδάτωση
- Κακοήθειες ή άλλα προβλήματα υγείας, όπως αιματολογικές παθήσεις και φλεγμονώδεις λοιμώξεις.
Η πιθανότητα ανάπτυξης εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης αυξάνεται μεταξύ των καπνιστών, μετά την ηλικία των 60, σε περίπτωση ιστορικού φλεβοθρόμβωσης και σε άτομα με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία.
Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν;
Τα κύρια συμπτώματα της φλεβοθρόμβωσης είναι τα παρακάτω:
- πόνος στο προσβεβλημένο άκρο που ξεκινά από τη γάμπα
- πρήξιμο στο προσβεβλημένο άκρο
- αίσθημα ζέστης στην πρησμένη, επώδυνη περιοχή του ποδιού
- έντονα ερυθρό δέρμα
Συνήθως, η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση αναπτύσσεται μόνο στο ένα πόδι. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί και στα δυο άκρα ταυτόχρονα.
Πως γίνεται η διάγνωση της φλεβοθρόμβωσης των κάτω άκρων;
Οι σοβαρές επιπλοκές της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης των κάτω άκρων καθιστούν την ακριβή και έγκαιρη διάγνωση της νόσου υψίστης σημασίας για την καλή πρόγνωση και έκβαση της.
Εφόσον υπάρχει υποψία για εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, θα πρέπει να αναζητηθεί άμεση ιατρική βοήθεια. Ο γιατρός θα λάβει λεπτομερές ιστορικό και θα αξιολογήσει τα συμπτώματα κατά τη φυσική εξέταση του ασθενούς.
Στη συνέχεια, μπορεί να απαιτηθούν μια σειρά από ειδικές εξετάσεις αίματος, καθώς και μια σειρά από απεικονιστικές εξετάσεις.
Ποιες είναι οι ειδικές εξετάσεις για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση;
Η διάγνωση της εν των βάθει φλεβοθρόμβωσης των κάτω άκρων περιλαμβάνει τις παρακάτω εξετάσεις:
- Δ-Διμερή (D-Dimer): Πρόκειται για μια ειδική εξέταση αίματος που ανιχνεύει την ποσότητα Δ-διμερούς, ενός θραύσματος πρωτεΐνης που συνδέεται με την ύπαρξη θρόμβων. Εάν η εξέταση είναι αρνητική (φυσιολογικές τιμές) ο ασθενής σίγουρα δεν έχει θρόμβωση. Εάν η εξέταση είναι θετική (υψηλές τιμές), ο ασθενής μπορεί να έχει θρόμβωση και θα πρέπει να πραγματοποιηθεί τρίπλεξ φλεβών.
- Τριίπλεξ φλεβών: Ανιχνεύει θρόμβους στις φλέβες, αλλαγές στη ροή του αίματος, καθώς κι εάν ο θρόμβος είναι οξύς ή χρόνιος.
- Αξονική ή μαγνητική φλεβογραφία: Αμφότερες έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση καθώς και να αποκλείσουν μια σειρά από παθήσεις που μπορεί να την έχουν προκαλέσει.
Ποια η κατάλληλη θεραπεία με ολοκληρωμένη αντιμετώπιση;
Η αντιμετώπιση της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης των κάτω άκρων επικεντρώνεται στην αποτροπή επανασχηματισμού θρόμβων κατά την επανασηραγγοποίηση (βλ. παραπάνω) ή μετακίνησής τους στον πνεύμονα.
Η κύρια γραμμή άμυνας είναι η χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αντιπηκτικά φάρμακα, που προλαμβάνουν το σχηματισμό θρόμβων και την πρόκληση πνευμονικής εμβολής. Συνήθως, συνίσταται η έναρξη με ενέσεις ηπαρίνης χαμηλού μοριακού βάρους για 1 εβδομάδα, επανέλεγχος με τρίπλεξ και εν συνεχεία αντιπηκτική αγωγή δια του στόματος με τα καινούργια αντιπηκτικά φάρμακα για τουλάχιστον 3 μήνες. Για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, εάν δεν συντρέχει κάποιος άλλος κλινικός λόγος (π.χ. πνευμονική εμβολή, δύσπνοια, ισχαιμία ποδιού κτλ) δεν είναι απαραίτητη η νοσηλεία του ασθενούς. Σε κάποιους ασθενείς με συγκεκριμένους τύπους καρκίνου δεν πρέπει να χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα δια του στόματος και συνίσταται η εφόρου ζωής αγωγή με ηπαρίνες χαμηλού μοριακού βάρους.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ! Οι σύγχρονες οδηγίες δεν συνιστούν σε καμία περίπτωση την προληπτική τοποθέτηση φίλτρου (ομπρέλας) στην κάτω κοίλη φλέβα παρά μόνο όταν οι ασθενείς εμφανίζουν πνευμονική εμβολή παρά τη χρήση αντιπηκτικών ή αδυνατούν να λάβουν οποιαδήποτε αντιπηκτική αγωγή (χειρουργημένοι ασθενείς με υψηλό κίνδυνο αιμορραγίας). Σε περίπτωση τοποθέτησης φίλτρου, το φίλτρο είναι καλό να αφαιρείται το γρηγορότερο δυνατό μετά την κινητοποίηση του ασθενούς ή τη δυνατότητα έναρξης αντιπηκτικής αγωγής.
Ασθενείς με σοβαρή φλεβοθρόμβωση (κίνδυνος απώλειας άκρου) ή ακόμα και πνευμονική εμβολή χρειάζονται επείγουσα ιατρική βοήθεια και νοσοκομειακή περίθαλψη, προκειμένου να τους χορηγηθούν άμεσα θρομβολυτικά φάρμακα ή να γίνει χειρουργική αφαίρεση του θρόμβου. Οι σύγχρονες ενδαγγειακές τεχνικές που εφαρμόζονται σε εξειδικευμένα κέντρα επιτρέπουν ελάχιστα επεμβατικά να αφαιρείται ο θρόμβος από τις μεγαλύτερες φλέβες του μηρού και της κοιλιάς δίνοντας τη δυνατότητα επαναλειτουργίας των βαλβίδων των φλεβών και τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης μεταθρομβωτικού συνδρόμου. Παρόλα αυτά, η επιτυχή χρήση των τεχνικών αυτών προϋποθέτει την αφαίρεση του θρόμβου το γρηγορότερο δυνατό (έως και 7 ημέρες κατά κανόνα) από την εμφάνιση του.
